World Environment Day 2025

Wereldwijde trends zoals klimaatverandering, verstedelijking en demografische verschuivingen geven de voedingsindustrie een nieuwe vorm. 

De druk om veilig, zeker en duurzaam voedsel te leveren in elke fase van de toeleveringsketen is dan ook groot. Ter gelegenheid van Wereldvoedselveiligheidsdag 2025 op 7 juni spraken we met Annelies Van Oosterom, Kiwa's International Business Development Manager Food, Feed & Agriculture, over de rol van de wetenschap bij het aanpakken van voedselveiligheidsrisico's wereldwijd.

In een wereld die geconfronteerd wordt met veel uitdagingen op het gebied van voedsel en voedselveiligheid, is Kiwa er trots op een van 's werelds toonaangevende geaccrediteerde certificeerders te zijn op het gebied van voeding, diervoeder en landbouw. We werken samen met producenten, verwerkers en leveranciers om robuuste protocollen te ontwerpen, te implementeren, te auditen en te controleren - zodat vertrouwen, naleving, kwaliteit en veiligheid over de hele wereld gewaarborgd zijn. Voedsel is altijd grensoverschrijdend verhandeld", zegt Annelies. Maar vandaag de dag reist er dagelijks een ongekende verscheidenheid en hoeveelheid voedsel over de wereld, waarmee miljarden mensen worden gevoed. Deze wereldwijde handel in voedsel biedt enorme kansen, maar vereist ook gemeenschappelijke regels om voedsel veilig, eerlijk en betrouwbaar te houden.

De Voedselcode

Dit is waar de Codex Alimentarius, of ‘Voedselcode’, om de hoek komt kijken. De Codex is ontwikkeld door de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en stelt internationale voedselnormen, richtlijnen en gedragscodes op die de veiligheid, kwaliteit en transparantie op de wereldwijde voedselmarkten garanderen voor consumenten die geïmporteerde goederen kopen of importeurs die voedsel betrekken van over de hele wereld. Sinds de oprichting in 1963 is de Codex - met als slogan ‘Veilig, goed voedsel voor iedereen, overal’ - geëvolueerd om te voldoen aan de behoeften van een snel veranderende wereld. Nu de internationale handel in voedingsmiddelen jaarlijks meer dan 2 biljoen dollar vertegenwoordigt, blijven de Codex en de wetenschap erachter een essentiële rol spelen bij het vormgeven van een veiliger, eerlijker wereldwijd voedselsysteem voor iedereen.

Drie risicogebieden

Wat zijn enkele van de grootste bedreigingen op weg naar ‘veilig en goed voedsel voor iedereen, overal’?
Annelies belicht drie risicogebieden:

• door voedsel overgedragen ziekten;
• voedselfraude;
• klimaatverandering.

Door voedsel overgedragen ziekten

Elk jaar worden ongeveer 600 miljoen mensen ziek en sterven er 420.000 als gevolg van het eten van onveilig voedsel. Dit betekent dat ongeveer 1 op de 10 mensen wereldwijd jaarlijks ziek wordt door voedselinfecties. De economische last in lage- en middeninkomenslanden bedraagt meer dan 110 miljard dollar per jaar door productiviteitsverlies en uitgaven voor gezondheidszorg. Ten minste 200 verschillende ziekten worden veroorzaakt doordat voedsel besmet raakt door een scala aan gevaren. Deze omvatten bacteriën, chemische stoffen, schimmels of parasieten, ongezonde additieven, residuen van diergeneesmiddelen, verontreinigende stoffen, natuurlijke gifstoffen in voedsel en diervoeder en de impact van pesticiden. Door voedsel overgedragen ziekten vertragen de sociaaleconomische ontwikkeling doordat ze de gezondheidszorg belasten en de nationale economieën, het toerisme en de handel ondermijnen. Annelies: "Er staat veel op het spel bij de bescherming van de gezondheid van de consument in de voedselhandel. Het garanderen van voedselveiligheid is niet alleen noodzakelijk voor de volksgezondheid, het is ook essentieel voor het opbouwen van veerkrachtige gemeenschappen en het stimuleren van duurzame economische groei."

Voedselfraude

Een ander groot risico in de voedingsindustrie is voedselfraude, die vele vormen kan aannemen. Annelies noemt er een paar:

• Substitutie houdt in dat een ingrediënt met een hogere waarde wordt vervangen door een goedkoper ingrediënt, zoals het gebruik van plantaardige olie in plaats van olijfolie;
• Vervalsing verwijst naar het toevoegen van vreemde stoffen, zoals het verdunnen van melk met water om het volume te vergroten;
• Mislabeling komt ook vaak voor, waarbij valse beweringen worden gedaan over de oorsprong, het type of de ingrediënten van een product;
• Er is sprake van namaak als imitatieproducten worden gemaakt die erg op echte producten lijken.
• Vervalsing of heretikettering van producten bestaat uit het opnieuw verpakken van verlopen producten of producten van lage kwaliteit om ze vers of van hoge kwaliteit te laten lijken.
• Fraude met documenten, waarbij vervalste papieren de herkomst, kwaliteit of certificering van een product verkeerd voorstellen, is een andere tactiek die wordt gebruikt om kopers te misleiden.

Producten die vaak het doelwit zijn, zijn olijfolie, zeevruchten, honing, kruiden, melk, vruchtensap, biologische voedingsmiddelen, ahornsiroop, rundvlees en varkensvlees. Een opmerkelijk voorbeeld is het paardenvleesschandaal in 2013, toen in Ierland en het Verenigd Koninkrijk verkocht rundvlees DNA van paarden en varkens bleek te bevatten. Het schandaal schaadde het consumentenvertrouwen ernstig, leidde tot een waardevermindering van 410 miljoen dollar in de getroffen sector en zorgde ervoor dat de verkoop van diepvrieshamburger met 43% daalde. Voedselfraude kan ernstige gevolgen hebben voor zowel consumenten als bedrijven," merkt Annelies op.

Klimaatverandering

Het derde en grootste risico is volgens Annelies klimaatverandering. De voedsel- en landbouwsector bevindt zich in de frontlinie van de klimaatverandering. Van extreme weersomstandigheden, zoals hittestress en veranderende neerslag, tot biodiversiteitsverlies en verschuivende teeltzones - de gevolgen zijn reëel. Klimaatverandering leidt tot verminderde beschikbaarheid van voedsel, mogelijk verminderde voedselkwaliteit en stijgende voedselprijzen. Hittestress bij vee verhoogt bijvoorbeeld het risico op besmetting; schimmel in graan door vochtigheid verhoogt het risico op mycotoxinen; en verschuivende teeltzones introduceren nieuwe chemische en microbiologische gevaren.

De rol van de wetenschap

Bij het beschermen van de wereld tegen deze en andere voedselgerelateerde risico's speelt wetenschap een cruciale rol, zegt Annelies. Wetenschap zit achter alles wat we doen, want alle wereldwijde voedselveiligheidsnormen die zijn opgesteld om risicofactoren te beheersen, zijn gebaseerd op wetenschappelijke gegevens. Naarmate de risico's en gevaren toenemen, neemt ook het wetenschappelijk onderzoek toe. Wetenschap vormt de kern van voedselveiligheid. Het helpt ons te begrijpen wat voedsel onveilig maakt. En het is een integraal onderdeel van ons werk om door voedsel overgedragen ziekten te voorkomen, fraude te bestrijden en klimaatverandering tegen te gaan.

Recente doorbraken:
Recente wetenschappelijke ontwikkelingen hebben geleid tot veel verbeteringen op het gebied van voedselveiligheid. Annelies noemt een handvol voorbeelden:

• de aanscherping van de eisen voor zaken als watergebruik, biodiversiteit en bodemgezondheid;
• geïntegreerde plaagbestrijding en landschapsbehoud;
• biologische normen die natuurlijke inputs vereisen;
• dierenwelzijn;
• gesloten kringloopsystemen;
• de integratie van duurzaamheid in voedselveiligheidssystemen.

Wetenschap en naleving bouwen vertrouwen op

Wereldvoedselveiligheidsdag 2025 herinnert eraan dat, terwijl wetenschappers en certificeerders racen om zich aan te passen aan veranderende risico's en gevaren, bedrijven in voeding, diervoeder en landbouw ook de uitdaging moeten aangaan om gelijke tred te houden met de stijgende verwachtingen en de verschuivende mondiale dynamiek. Naleving van internationale normen is niet langer optioneel, het is een strategische must", zegt Annelies. De toegenomen wereldhandel vereist duidelijke normen en vertrouwen in voedingsproducten, en consumenten willen transparantie en ethische praktijken in de voedselproductie. Dit is waar Kiwa in uitblinkt, want bij Kiwa helpen we bedrijven door deze veranderingen te navigeren en zorgen we ervoor dat certificeringsprocessen robuust en toekomstbestendig blijven. Of het nu gaat om voedselveiligheid, voerkwaliteit, biologische praktijken of duurzaamheidsdoelen, certificering helpt u een stap voor te blijven: het is een ticket voor de handel en voor wereldwijde voedselveiligheid.